Een proef met het hekkelen van sloten bij veehouders in Friesland moet het onderwaterleven in watergangen verbeteren. De vijftien betrokken boeren laten tijdens het baggeren de helft van de planten in de sloot staan, zodat diertjes als de grote en kleine modderkruiper, bittervoorn een leefplek kregen. Zij gelden als graadmeter voor gezond even in de sloot.
De proef is uitgebreid met de baggerspuit, waarmee om de 25 tot 50 meter het slib tot tien centimeter vanaf de bodem en tot vijftig centimeter vanaf de bodem wordt weggezogen. De variabele sliblaag is vooral voor de grote modderkruiper van belang.
De manier van natuurvriendelijk hekkelen in combinatie met de baggerspuit, die in Noord- en Zuid-Holland al decennia wordt toegepast en ook door waterschappen gesubsidieerd, moet in Friesland nog inburgeren, aldus coördinator Jitze Peenstra uit Nes (H). Hij is van gebiedscoöperatie It Lege Midden, die leden tussen Leeuwarden en Lemmer heeft, en de proef organiseert.
De baggerspuit verschilt met de Hemos, die grof te werk gaat en zowel de bodem als de walkanten beschadigt. Peenstra: ,,De baggerspuit zuigt alleen het slib onder uit de sloot. Dus niet de vegetatie. De Hemos gooit zowel de vegetatie als het slib uit de sloot. De baggerspuit spuit het slib zo ver over het land dat er op de eerste vijf meter langs de sloot geen slib terecht komt. Hierdoor spoelen de nutriënten minder snel terug de sloot in’’.
Vol met slib
,,Als je niks doet, dan raakt de sloot helemaal vol met slib. Dat kan niet, omdat je de watergangen ook vrij wilt houden voor de afvoer van overtollig regenwater. In combinatie met het ecologisch sloot schonen, waarbij we de helft van de planten laten staan, kunnen we nu stappen maken. Amfibieën en alles wat leeft hebben een kans om te leven en in het slib te paaien.’’
Begeleider Jaap Zuidersma van gebiedscoöperatie It Lege Midden: “Het plantenleven is belangrijk voor de waterkwaliteit in onze sloten. Planten zijn een belangrijke schuil- en paaiplaats voor waterdieren. Maar nog belangrijker: de planten creëren zuurstof en de bacteriën die in de sliblaag aanwezig zijn, gebruiken deze zuurstof om de slib om te zetten in water en CO2. Vervolgens gebruiken de planten deze CO2 weer om te groeien. Doordat de planten groeien krijgen algen en eendenkroos geen kans en blijft het slootwater helder. Bij helder slootwater komen meer waterdieren terug.’’
Veenoxidatie
Niet alle slib wordt met de baggerspuit uit de sloot gehaald. Een laagje van tien centimeter is minimaal, omdat de onderliggende veenlaag anders rechtstreeks in contact met het slootwater komt. Dat zou dan vervolgens voor extra veenoxidatie zorgen. De proeven zijn op verschillende grondsoorten genomen, waaronder op de veenweidegrond rond Akkrum en Nes.
Schoon slootwater is niet alleen van belang voor het onderwaterleven, maar ook de koeien die ‘s zomers worden geweid en uit de sloot drinken. Akkerbouwers hebben er belang bij als ze hun gewassen willen beregenen. Agrariërs kunnen straks intekenen op verschillende beheerpakketten van Agrarisch Natuurbeheer.
Bij de foto:
Loonbedrijf Peenstra is al langer actief met de baggerspuit. In 2018 spoot trekkerchauffeur Thomas Bles de bagger uit een sloot met een ferme boog over het land.
Foto: Noordoost.nl/Alex J. de Haan
Foto's: Noordoost.nl/Alex J. de Haan
