Inmiddels heeft documentair fotograaf Roger Cremers uit Amsterdam zo’n tachtig herdenkingen rond de Tweede Wereldoorlog vastgelegd. De plechtigheid bij het vliegersmonument op Soarremoarre in Nes (H) kwam hij via Akkrum.net op het spoor. Zijn komst op vrijdag 7 november 2025 hing af van werkzaamheden die dag, maar het lukte: Cremers voegde ook Soarremoarre toe aan zijn langdurige fotoproject over herdenkingen van de luchtoorlog in Nederland.
In Memorial Museum ’40-’45 in Aldeboarn zag Cremers hoe de zaal zich vulde met scholieren, dorpsgenoten en genodigden. Museum-eigenaar en voorzitter van het 4 mei-comité Akkrum-Aldeboarn Germ Haagsma heette iedereen welkom. Wethouder Hedwich Rinkes hield een toespraak en legde later een krans bij het monument. Leerlingen van basisscholen lazen de namen van de slachtoffers voor; gedichten werden voorgedragen. Intussen legde Cremers de momenten met zijn camera vast.
,,Ik weet nooit wat ik tegenkom''
Na de bijeenkomst in het museum trok het gezelschap naar het monument bij Soarremoarre, aan de weg tussen Akkrum-Nes en zeilschool Pean. Daar legden kinderen en familieleden bloemen, klonk de Last Post en viel de stilte over het Friese land. Leerlingen spraken het motto van het 75 (New Zealand) Squadron uit: Ake ake kia kaha – Wês foar iwich en altyd sterk. Cremers volgde de herdenking met zijn camera. ,,Ik weet nooit wat ik tegenkom,’’ zegt hij. ,,Soms levert het een emotioneel beeld op, soms niet. In Soarremoarre was dat ook afwachten.’’
De herdenking is gewijd aan de zes bemanningsleden van de Wellington-bommenwerper die op 8 november 1941 bij Soarremoarre werd neergeschoten door een Duitse nachtjager. Het toestel van het 75 (New Zealand) Squadron stortte brandend neer; drie Nieuw-Zeelanders, twee Engelsen en een Ier kwamen om het leven. Sinds 2010 herdenken leerlingen uit Akkrum en Aldeboarn jaarlijks de crash bij het monument, waarin een stukje gezegende smaragd uit Nieuw-Zeeland is ingemetseld als symbool van verbondenheid.
Cremers, geboren in 1972 in Bingelrade (Limburg) en werkend vanuit zijn studio in Amsterdam, speurt al jaren naar dit soort lokale herdenkingen. ,,Vaak twittert een wethouder er wel iets over. Ik zet het dan alvast in mijn agenda voor het volgende jaar,’’ vertelt hij. Zijn camera registreert niet de ceremonie zelf, maar het landschap waarin die plaatsvindt. ,,Een vlag die verstrikt raakt of een krans die omvalt – juist dat maakt het menselijk.’’
,,Bewondering voor de mensen die zo'n monument onderhouden''
In National Geographic Magazine werd zijn werk omschreven als een eerbetoon aan de vaak vergeten luchtstrijd van 1940-1945, waarin zeker zesduizend vliegtuigen boven Nederland neerstortten. Cremers won in 2009 een World Press Photo Award voor zijn serie over bezoekers van Auschwitz. Zijn werk, met een sterke historische en sociale inslag, wordt wereldwijd geëxposeerd. Met zijn lopende project over luchtoorlogsherdenkingen wil hij laten zien hoe dorpen, vrijwilligers en schoolkinderen het verleden levend houden. ,,Ik heb bewondering voor mensen die met liefde een klein monument verzorgen of elk jaar bloemen leggen. Dat is puur, en heel menselijk.’’
- Kijk ook op: https://rogercremers.com/
Foto gebruikt met toestemming van Roger Cremers
