Rijkswaterstaat Noord-Nederland is op zoek naar de beste manier om het lek in de folie van het Leppa Akwadukt bij Akkrum te dichten. Sinds medio december 2021 stroomt grondwater in de mini-polder, waarin het aquaduct is aangelegd. Een volgens Rijkswaterstaat illegale gestuurde boring was de oorzaak. De speurtocht naar oorzaak en oplossing en alle getroffen maatregelen hebben naar schatting tot nu toe enkele tonnen gekost.
De situatie bij Akkrum is zo uniek dat Rijkswaterstaat er zelfs rekening mee houdt dat het lek wel eens niet volledig gedicht kan worden. Met een verwachte levensduur van honderd jaar kan de schade van het 25 jaar oude aquaduct in dat geval oplopen tot in de miljoenen euro’s. De juristen van veroorzaker Selecta Infratechniek uit Rotterdam en Rijkswaterstaat overleggen sinds januari over de aansprakelijkheid. De standpunten liggen nog ver uit elkaar, aldus een woordvoerder van Rijkswaterstaat.
Selecta Infratechniek liet rond de jaarwisseling weten in het bezit te zijn van een boorplan, dat door betrokken instanties was goedgekeurd. Rijkswaterstaat Noord-Nederland heeft een verzoek voor een vergunning wel ontvangen, maar heeft er nooit eentje verstrekt, vertelt Henri Admiraal van Rijkswaterstaat.
Overbodig
De gestuurde boring langs de parallelweg in het aquaduct was volgens Admiraal overbodig. ,,Als je de glasvezelkabel op tachtig centimeter diepte wilt leggen, dan kun je hier – mits je een vergunning hebt - gewoon een sleuf graven. De folie zelf ligt op een veel grotere diepte.’’ Selecta Infratechniek uit Rotterdam wilde een leiding voor kabels naar twintig woningen in het achterliggende buitengebied leggen.
De schade is aan de noordelijke zijde van het aquaduct ontstaan. Aan de andere kant heeft Selecta Infratechniek wel een sleuf gegraven. ,,De boring is op een vroege ochtend gestart blijkbaar zonder dat er toezicht was. Kennelijk hebben de betrokken medewerkers de leiding snel willen trekken.’’ Op vijf meter diepte zit nu op vier plekken een gat in de folie.
Het zandpakket onder de betonnen aquaductbak is twaalf meter dik en aan het einde van de toerit ongeveer een meter. De folie eronder zorgt dat de verdiept aangelegde wegen en de betonbak van het aquaduct in een drooggemalen mini-polder liggen. In de berm van de noordoostelijke oprit stroomt nu continu een redelijke hoeveelheid grondwater naar boven, vertelt Admiraal.
Aanhoudende stroom grondwater
De aanhoudende stroom grondwater zorgt voor een extra belasting van de pompen onderin het aquaduct. Normaliter slaan die eenmaal in een paar dagen aan. Sinds december staan ze veel frequenter te draaien dan voorheen. Tot opluchting van Rijkswaterstaat wordt er niet veel zand weggespoeld. Het water in de opvangbakken is relatief schoon, vertelt Admiraal. Wel verspreidt een deel van het grondwater zich aan de bovenkant van de folie, dus in de mini-polder waarin het aquaduct is gebouwd. Daar wordt het grondwater via de reguliere drainagesysteem voor hemelwater opgevangen en naar de pompen onderin het aquaduct gevoerd.
Specialisten van bureau Fugro in Groningen hebben maandag en dinsdag peilbuizen geplaatst, waarmee de beweging van het grondwater kan worden gemonitord. Aan de rand van de mini-polder zijn buizen van drie en 19,5 meter lengte geslagen. Nog eens vijf buizen van elk drie meter zitten in het zandpakket boven de folie, ter hoogte van de lekkages. Admiraal verwacht dat de monitoring zeker een half jaar tot een jaar in beslag neemt. Daarna wordt bekeken welke oplossing voor het probleem de beste is. Sinds de maatregelen in december zijn getroffen, is de situatie stabiel.
Uniek voor Nederland
,,We hebben op dit moment nog geen idee hoe we de folie moeten repareren. De druk van het grondwater is groot. We willen voorkomen dat de rijksweg, de parallelweg of zelfs het talud beschadigd raakt.’’ De schade is uniek voor Nederland. Alleen bij een viaduct in Noord-Brabant heeft zich een soortgelijk situatie voorgedaan, maar de oplossing daarvan kan niet op het aquaduct bij Akkrum worden toegepast.
Zonnepark
Voor het zonnepark aan de overkant van rijksweg A32 heeft de lekkage in het aquaduct ook gevolgen. De stroomkabel wordt straks onder de rijksweg door naar het transformatorstation vlakbij de lekkages getrokken. Aanvankelijk zou het tracé langs de parallelweg naar een tweede transformatorstation onderin het aquaduct worden gelegd, maar in overleg met Liander is besloten om buiten de foliekuip om te werken en de kabel pas bij het aquaduct zelf naar beneden te laten lopen.
Foto's: Noordoost.nl/Alex J. de Haan
